ΣΕΝΑΡΙΟ-ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ:

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Ή ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ;

ΔΙΧΑΣΜΟΣ: Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων!

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ:

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ 6 ΩΡΩΝ

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ:

ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 32: «Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ – Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ»

ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

ΕΝΟΤΗΤΑ 29 «ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ (1912-1913)»

ΕΝΟΤΗΤΑ 34 «Η ΛΗΞΗ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ»

ΕΝΟΤΗΤΑ 38 «Ο ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1912-1913)»

ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ (ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΩΣ) ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

Ενότητα 9: «Οι πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους»

Ενότητα 43: «Η Ελλάδα του μεσοπολέμου. Η δικτατορία της 4^ης Αυγούστου 1936»

Ενότητα 54: «Ο εμφύλιος πόλεμος και τα κύρια προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας (1944-1963)»

Ενότητα 55: «Όξυνση της πολιτικής κρίσης και η δικτατορία της 21^ης Απριλίου 1967»

ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ:

-ΓΛΩΣΣΑ (παραγωγή κειμένου: άρθρο, διάγγελμα, ανάπτυξη παραγράφου)

-ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ (αξιοποίηση των ΤΠΕ)

-ΜΟΥΣΙΚΗ (τραγούδι «Ο Μακεδών»)

{ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ενσυναισθητική προσέγγιση των πολιτικών ηγετών: αγώνας λόγου, διάγγελμα, ομιλία/ διπλωματικοί χειρισμοί…)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ (οι μαθητές στο ρόλο του δημοσιογράφου και αρχισυντάκτη, με την παραγωγή άρθρου και τίτλων εφημερίδων, τη δημοσιογραφική έρευνα…)

ΘΕΑΤΡΟ-ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (αγώνας λόγου, βιντεοσκόπηση, παρακολούθηση ταινιών…)

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ψυχογράφηση της προσωπικότητας των δύο ηγετών, Βενιζέλου και Κων/νου, κλίμα εποχής…)}

          ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ (για εκπ/κό και μαθητή)

   Ο εκπ/κός, προσανατολισμένος στον λεγόμενο «κοινωνικοπολιτισμικό εποικοδομητισμό», οφείλει να ξεπεράσει τον παραδοσιακό ρόλο της παιδαγωγικής αυθεντίας και, στα πλαίσια της διερευνητικής – ανακαλυπτικής μάθησης και του ομαδοσυνεργατικού μοντέλου, να βοηθήσει τους μαθητές να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να ερευνήσουν, να συνεργαστούν, να επιλύσουν πρόβλημα, να ενσυναισθανθούν ηγέτες και ιστορικές καταστάσεις, να μάθουν, αλλά, κυρίως, να ΜΑΘΟΥΝ ΠΩΣ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ (κατάκτηση της μεταγνώσης) Πέρα από τον παιδαγωγικό ρόλο που θα αναλάβει ο καθηγητής, απαιτείται και η εξοικείωσή του στις νέες τεχνολογίες και στα νέα ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης.

   Όσον αφορά στους μαθητές, αυτοί καλούνται να εξοικειωθούν στα νέα ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης (ψηφιακό περιβάλλον, ομαδοσυνεργατικότηττα, ερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση) αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες υπό την καθοδήγηση του καθηγητή τους.

   Στο παρόν σενάριο και σε σχέση με τις ΤΠΕ απαιτείται η προηγούμενη εξοικείωση των μαθητών (μέσω παρεμβάσεων στην τάξη) με τον επεξεργαστή κειμένου (Λογισμικό γενικής χρήσης) και τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων, το λογισμικό παρουσιάσεων, τη μηχανή αναζήτησης της Google, το πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού HotPotatoes, τον Ιστορικό Άτλαντα του Λογισμικού CENTENIA, το λογισμικό Dipity για τη δημιουργία χρονογραμμής, αλλά και την εξοικείωση με τα ιστολόγια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

          2. ΣΤΟΧΟΙ

                                                                  ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Ή ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ;

                                                          ΔΙΧΑΣΜΟΣ: Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων!

                                                         ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ

-         να μάθουν ότι ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κων/νος διαφώνησαν σχετικά με τη  εμπλοκή ή όχι της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο

-         να κατανοήσουν το πολιτικό, ιδεολογικό κα κοινωνικό υπόβαθρο της διαφωνίας Βενιζέλου-Κων/νου

-         να γνωρίσουν τις θέσεις και τα επιχειρήματα του Βενιζέλου και του Κων/νου σε σχέση με την εμπλοκή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο

-         να γνωρίσουν τα σχετικά με την ακούσια –αρχικά- εμπλοκή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και την κλιμάκωση της αντίθεσης Βενιζέλου-Κων/νου

-         να μάθουν τι ήταν ο Εθνικός Διχασμός και ποια τα αποτελέσματά του, βραχυπρόθεσμα (στη μικρασιατική εκστρατεία) και μακροπρόθεσμα στην ελληνική πολιτική ζωή

-         να διερευνήσουν αν και σε ποιο βαθμό ο Εθνικός Διχασμός επηρέασε μετέπειτα την ελληνική κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα , αλλά και σε ποιο βαθμό ο διχασμός είναι υπαρκτός και στη σημερινή ελληνική κοινωνία και πόσο τους επηρεάζει αυτό ιδεολογικά

-         να κατανοήσουν ότι η διαφωνία Βενιζέλου – Κων/νου σε σχέση με την εμπλοκή της χώρας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο δεν ήταν η μόνη, αφού προηγήθηκε αυτή για την απελευθέρωση της Θες/νίκης λίγα χρόνια νωρίτερα

-         να σχηματίσουν μια όσα το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την προσωπικότητα των πρωταγωνιστών του Εθνικού Διχασμού, Βενιζέλου και Κων/νου

-         να διερευνήσουν αν η εμμονή του Βενιζέλου για συμμετοχή στον Α Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ δικαιώθηκε σε σχέση με το αποτέλεσμα του πολέμου, αλλά και τις υπογραφείσες μεταπολεμικές συνθήκες

-         να αναπτύξουν ιστορική συνείδηση συγκρίνοντας τον Εθνικό Διχασμό του 1916 με ανάλογες ιστορικές περιπτώσεις  και φυσικά το παρόν, έτσι ώστε να καταστούν συνειδητοί και ενεργοί πολίτες

-         να συνειδητοποιήσουν τη διαφορετικότητα των απόψεων για τον Εθνικό Διχασμό μέσα από τη μελέτη των πηγών

-         να επιλέξουν και να αναδιοργανώσουν πληροφορίες συνθέτοντας τη δική τους άποψη για τον Εθνικό Διχασμό

-         να κατανοήσουν πως ο Εθνικός Διχασμός του 1916 δεν ήταν ο μοναδικός στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους

-         να μάθουν τι είναι διάγγελμα και άρθρο και να μπορούν να τα δημιουργούν. Να μπορούν να παίζουν το ρόλο του αρθρογράφου ή και του αρχισυντάκτη σε μια σχολική ή μεγαλύτερης εμβέλειας εφημερίδα – πιθανόν και ηλεκτρονικής

-         να μπορούν να μπουν στο ρόλο του δημοσιογράφου και να μάθουν, πριν προβούν στη συγγραφή ενός άρθρου, να κάνουν τη σχετική έρευνα

-         να εξοικειωθούν στους δραματοποιημένους διαλόγους

-         να συμμετάσχουν σε αγώνα λόγου και μέσω της συμμετοχής τους να συναισθανθούν καλύτερα τις σκέψεις, την ιδεολογία, τα βαθύτερα κίνητρα και τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών της εποχής (Βενιζέλου και Κων/νου) (ενσυναίσθηση)

-         να συνειδητοποιήσουν πως πολλά τραγούδια συνδέονται άρρηκτα με το ιστορικό πλαίσιο της εποχής τους (πχ. «ο Μακεδών»)

-         να συνειδητοποιήσουν τον καθοριστικό ρόλο του πολέμου στη διαμόρφωση των συνόρων ενός κράτους

-         να κατανοήσουν τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις του παρελθόντος με αφετηρία τους προβληματισμούς του παρόντος (διάλογος παρόντος-παρελθόντος)

                                    ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ-ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ

-         να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πως κάθε ιστορική αφήγηση δεν είναι ούτε η μοναδική και φυσικά ούτε η μόνη σωστή

-         να μάθουν να ελέγχουν κριτικά οποιαδήποτε ιστορική πληροφορία που αφορά  τη μελέτη του παρελθόντος

-         να συνειδητοποιήσουν πως η ουσιαστική γνώση της ιστορίας βοηθά το νέο να γνωρίσει πραγματικά τον κόσμο και τα όσα συμβαίνουν γύρω του και να γίνει αληθινός πολίτης

-         να επιτευχθεί η ενεργητική συμμετοχή όλων των μαθητών στη διδακτική διαδικασία μέσω της αξιοποίησης των γνώσεων του μαθητή και της σύνδεσης των εξεταζόμενων ιστορικών γεγονότων με την επικαιρότητα, αλλά και μέσω της βιωματικής προσέγγισης. Να μπορούν, με λίγα λόγια, να συνδέουν το παρελθόν με το παρόν μέσω της βιωματικής προσέγγισης

-         να αναδείξουν και να καλλιεργήσουν τις διανοητικές τους δεξιότητες και να οξύνουν την κριτική τους σκέψη

-         να ενισχυθεί η πολιτισμική τους ταυτότητα

-         να μάθουν να λειτουργούν ομαδοσυνεργατικά και να συνειδητοποιήσουν την προστιθέμενη αξία του τρόπου αυτού προσέγγισης της γνώσης. Κατ’ επέκταση να μάθουν να εργάζονται σε ομάδες, να επεξεργάζονται, να αναλύουν, να κρίνουν και συνθέτουν μόνοι τους, να ανταλλάσσουν τις πληροφορίες και να αλληλοσυμπληρώνουν τις ελλείψεις τους. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται όχι μόνον η συνεργατική μάθηση αλλά και η αλληλοδιδακτική των ομάδων και κατόπιν του συνόλου

-         να αποκτήσουν την ικανότητα της αυτοαξιολόγησης ατομικά ή μέσα στην ομάδα, να μάθουν να αξιολογούν τις εργασίες των συμμαθητών τους, αλλά και να δέχονται τα σχόλια και τις παρατηρήσεις των άλλων ομάδων

-         Να αναπτύξουν την  ικανότητα ενσυναισθητικής κρίσης, δηλαδή μέσω της φαντασίας τους να μπορούν να εκτιμούν και να αξιολογούν καλύτερα και πληρέστερα τα προβλήματα, τις απόψεις και τις θέσεις των άλλων ανθρώπων. Να μπορούν (στα πλαίσια της ενσυναίσθησης) να παίζουν το ρόλο ενός πραγματικού ή πλασματικού ιστορικού χαρακτήρα, έτσι ώστε να αντιλαμβάνονται τις εμπειρίες του με ευαισθησία, βασισμένη τόσο στις δικές τους εμπειρίες όσο και σε πηγές, και να αναγνωρίζουν την αξία πραγμάτων, ιδεών ή καταστάσεων που προηγουμένως μπορεί να τους φαινόντουσαν παράξενα, απίθανα ή γελοία

-         να δουν την ιστορία από την «εναλλακτική» της οπτική μέσω της φαντασίας τους. Η «εναλλακτική ιστορία» μπορεί να προωθήσει την ανακαλυπτική-ερευνητική μάθηση και να συμβάλει έτσι στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας των μαθητών, να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανθρωποποίηση της ιστορίας

-         να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία στα πλαίσια της διερευνητικής μεθόδου και συγκεκριμένα της διαδικασίας επίλυσης προβλήματος και να αποκτήσουν μεταγνωστικές ικανότητες, που δίνουν στον μαθητή τη δυνατότητα ελέγχου της διαδικασίας μάθησης

-         να εξοικειωθούν  με τα μεθοδολογικά εργαλεία της ιστορικής επιστήμης, έτσι ώστε να έλθουν σε επαφή με τη μέθοδο προσέγγισης και έρευνας των ιστορικών γεγονότων που χρησιμοποιεί ο ιστορικός και να εκτιμήσουν τη σημασία και τη χρησιμότητα της ιστορικής έρευνας

-         να εμπλακούν σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας της ιστορικής έρευνας (αναζήτηση και συγκέντρωση υλικού, επιλογή, ταξινόμηση, επεξεργασία, σύνθεση), ώστε να οδηγηθούν στην ανακάλυψη της γνώσης και να καταλήξουν σε ιστορικά συμπεράσματα

-         να εξοικειωθούν με τη διαδικασία παρατήρησης, κριτικής ανάγνωσης, ανάληψης πρωτοβουλιών και λήψης αποφάσεων

-         να εξασκηθούν στην παραγωγή λόγου και συγκεκριμένα στη σύνθεση – σύνταξη γραπτού ιστορικού κειμένου με τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία

-         να εστιάσουν την προσοχή τους στο σημαντικό, να το διακρίνουν από το επουσιώδες και να το χρησιμοποιήσουν κατάλληλα, για να δώσουν απαντήσεις στο δεδομένο πρόβλημα

-         να αποκτήσουν την ικανότητα ανάλυσης και ερμηνείας ιστορικών πηγών

-         να μπορούν να ξεχωρίζουν τα γεγονότα από τις ερμηνείες και τις απόψεις στις ιστορικές πηγές

-         να καταλάβουν πως κάθε πηγή δε λέει τη μία και μοναδική αλήθεια, αλλά τη δική της αλήθεια

-         να εξοικειωθούν με τις ιστορικές πηγές και να απομακρυνθούν από τη λογική της στείρας απομνημόνευσης

-         να μπορούν να επιλέγουν από ένα σύνολο πηγών και πληροφοριών εκείνες που τους ενδιαφέρουν ή είναι περισσότερο σημαντικές για το θέμα ή την εργασία τους

                                         ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΤΠΕ

-         να αντιληφθούν οι μαθητές ότι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και, ευρύτερα, οι ΤΠΕ συνδέονται άμεσα, ποικίλα και πολλαπλά με την πληροφόρηση που αφορά πολιτιστικά θέματα και την ανθρωπιστική παιδεία 

-         να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στη χρήση των Τ.Π.Ε. στη μαθησιακή διαδικασία

-         να συνειδητοποιήσουν ότι οι Τ.Π.Ε. μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσα βελτίωσης της διδασκαλίας και της μάθησης, καθώς επιτρέπουν και ενθαρρύνουν την πρόσβαση σε ευρύ πεδίο πληροφοριών

-         να αισθητοποιούν τις αφηρημένες ιστορικές πληροφορίες μέσω των εποπτικών μέσων διδασκαλίας

-         να μάθουν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, έτσι ώστε να αναζητούν πρόσθετες πληροφορίες και οπτικοακουστικό υλικό για τα ιστορικά θέματα. Συγκεκριμένα να μάθουν να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν τις δυνατότητες  της μηχανής αναζήτησης της Google στην αναζήτηση ιστορικού υλικού

-         να μάθουν να αξιοποιούν το εκπαιδευτικό λογισμικό

-         να ασκηθούν στη συνεργατική παραγωγή λόγου με την αξιοποίηση του επεξεργαστή κειμένου

-         να μάθουν να αξιοποιούν το ανοιχτό λογισμικό HotPotatoes ή και ανάλογα λογισμικά είτε απαντώντας στις ασκήσεις που θα δημιουργήσει ο εκπ/κός είτε φτιάχνοντας μόνοι τους οι μαθητές πχ. ένα σταυρόλεξο

-         να αποκτήσουν τη δεξιότητα της χρήσης του λογισμικού χαρτογράφησης εννοιών Inspiration στο μάθημα της Ιστορίας, και όχι μόνο

-         να αποκτήσουν τη δεξιότητα της χρήσης του βίντεο και της ανάρτησης των σχετικών βίντεο στα διάφορα ιστολόγια (blogs)

-         να γνωρίσουν σημαντικές ιστοσελίδες για το μάθημα της ιστορίας, αλλά και να μάθουν τόσο να τις αξιολογούν όσο και να τις επισκέπτονται από μόνοι τους στη συνέχεια στα πλαίσια της ερευνητικής- ανακαλυπτικής μάθησης

-         να μπορούν να παρουσιάζουν στην τάξη τα πορίσματα των εργασιών τους μέσω των σχετικών  λογισμικών παρουσιάσεων (πχ.PowerPoint)

-         να αποκτήσουν τη ψηφιακή δεξιότητα της ανάρτησης των εργασιών τους στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης ή του σχολείου τους, είτε πρόκειται για ιστότοπο είτα για ιστοσελίδα

-         να αποκτήσουν τη δεξιότητα διαμόρφωσης χρονολογικού πίνακα ή χρονογραμμης (αξιοποιώντας τα ανάλογα διαθέσιμα λογισμικά πχ. Λογισμικό Dipity)  για τους πρωταγωνιστές και τα πρόσωπα της εκάστοτε ιστορικής περιόδου που εξετάζουμε στο μάθημα της ιστορίας

-         να μάθουν να δημιουργούν πολυτροπικά κείμενα (με εικόνες, υπερδεσμούς, κλπ)

-     να αποκτήσουν τις παρακάτω ψηφιακές δεξιότητες (ψηφιακός γραμματι-

      σμός):

α. να μάθουν να κάνουν σχόλια στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης ή και σε οποιοδήποτε ιστότοπο ή ιστοσελίδα που τους παρέχει αυτή τη δυνατότητα

β. να αποκτήσουν την ικανότητα δημιουργίας ηλεκτρονικού περιοδικού ή εφημερίδας

γ. να μπορούν να μοιράζονται τις εργασίες τους με άλλους επισκεπτόμενοι για παράδειγμα την ιστοσελίδα slideshare.net ή αναρτώντας τες σε κάποιο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πχ. facebook

δ. να μπορούν να αξιοποιούν τη δυνατότητα δημιουργίας ενός FlipBook (ψηφιακό βιβλιαράκι), για να παρουσιάζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις εργασίες τους

ε. να μάθουν να αξιοποιούν στο μάθημα της Ιστορίας και τον ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΤΛΑΝΤΑ του Λογισμικού CENTENΝIA

3. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

   Βενιζέλος ή Κων/νος; Το σενάριο μας παραπέμπει στη διαμάχη των δύο αυτών προσωπικοτήτων της νεοελληνικής ιστορίας την εποχή του εθνικού διχασμού το 1916. Οι μαθητές καλούνται μέσω  της διερεύνησης των γεγονότων της εποχής να ανακαλύψουν τα αίτια της διαμάχης, το πώς φτάσαμε στον εθνικό διχασμό, τα επιχειρήματα των δύο πλευρών, τις ολέθριες συνέπειες της σύγκρουσης στο μικρασιατικό μέτωπο. Φιλοδοξία του σεναρίου είναι να μη μείνουν οι μαθητές μόνο στην απλή θέαση των γεγονότων, αλλά και, μέσω δραστηριοτήτων ενσυναίσθησης και βιωματικής προσέγγισης, να συναισθανθούν τα κίνητρα των δύο ηγετών, να προβληματιστούν για το τι θα συνέβαινε αν στη διαμάχη τους επικρατούσε τελικά ο Κων/νος (εναλλακτική οπτική προσέγγισης της ιστορικής γνώσης), αλλά και να συνειδητοποιήσουν πως ο εθνικός διχασμός του 1916 δεν ήταν ο μοναδικός στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Γι’ αυτό άλλωστε εμπλέκονται και περισσότερες διδακτικές ενότητες του σχολικού βιβλίου και προς αυτή την κατεύθυνση προσανατολίζεται η χρήση των ΤΠΕ από τους μαθητές.

  

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΙΣΧΥΟΝΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

   Το Σενάριο συνδέεται με τα αυτά που προβλέπει το  ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ του ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ και συγκεκριμένα τόσο με το γενικό σκοπό της διδασκαλίας της Ιστορίας,

      « 1. Σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος

Γενικός σκοπός διδασκαλίας της Ιστορίας είναι η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης. Η ανάπτυξη ιστορικής σκέψης αφορά την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων μέσα από την εξέταση αιτίων και αποτελεσμάτων, ενώ η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης αφορά την κατανόηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις και τη διαμόρφωση αξιών και στάσεων που οδηγούν στην εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το μέλλον. Έτσι, με τη διδασκαλία της Ιστορίας ο μαθητής μπορεί να αποκτήσει όχι μόνο την επίγνωση ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος, αλλά και την αντίληψη ότι ο σύγχρονος ιστορικός ορίζοντας συνδέεται άμεσα με τη ζωή του. Ο σκοπός της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης συνδέεται έτσι με το γενικότερο σκοπό της εκπαίδευσης που αναφέρεται στην προετοιμασία υπεύθυνων πολιτών»,

όσο και με τους ειδικούς σκοπούς του μαθήματος της Ιστορίας στη Γ Γυμνασίου, καθώς στόχος του παρόντος σεναρίου είναι ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης, η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης η επίγνωση της συνέχειας του παρελθόντος στο σύγχρονο κόσμο και η διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών. Κι αυτό γιατί το σενάριο φιλοδοξεί να καταστήσει σαφές στους μαθητές πως ο Εθνικός Διχασμός του 1916 είχε πολλαπλές συνέπειες για τον ελληνισμό, δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Έλληνες διχάζονταν και πως κάτι ανάλογο γίνεται ακόμη και σήμερα (βλ.και Τίτλο του Σεναρίου «Βενιζέλος ή Κων/νος. Διχασμός: Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων!)

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΠΕ

   Στα πλαίσια μιας σύγχρονης διδακτικής προσέγγισης είναι απαραίτητη η αξιοποίηση των εφαρμογών της πληροφορικής ως μαθησιακός πόρος. Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές θα μπορέσουν να αντιληφθούν πως ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και γενικότερα οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) συνδέονται άμεσα, ποικίλα και πολλαπλά με την πληροφόρηση που αφορά πολιτιστικά θέματα και την ανθρωπιστική (και άρα και την ιστορική) παιδεία. Το παρόν σενάριο φιλοδοξεί να βοηθήσει τους μαθητές να εξοικειωθούν με την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο μέσω των μηχανών αναζήτησης, να διαπραγματευτούν τις πληροφορίες αυτές είτε με τον παραδοσιακό τρόπο είτε με τις σύγχρονες τεχνολογίες (πχ. επεξεργαστής κειμένου και δημιουργία πολυτροπικών κειμένων με χρονολογικό πίνακα, υπερδεσμούς, εικόνες, κλπ) είτε με την επικοινωνία μεταξύ τους μέσω της ομάδας και της συνεργατικής σχέσης μεταξύ τους. Φιλοδοξεί, επίσης, να μάθουν οι μαθητές να παρουσιάζουν τα πορίσματα των ερευνών τους μέσω του Λογισμικού Παρουσιάσεων, να εξοικειωθούν με τα Λογισμικά Χαρτογράφησης Εννοιών (οργάνωση των γεγονότων σε μια ενιαία δομή, ένταξη του γεγονότος σε μια ενότητα με κοινά χαρακτηριστικά, διαπίστωση των κοινών και επαναλαμβανόμενων σχέσεων στο χώρο και στο χρόνο – στο σενάριο ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ), να αξιοποιούν διάφορα λογισμικά, όπως τον Ιστορικό Άτλαντα του Λογισμικού CENTENIA, το Λογισμικό Dipity για τη δημιουργία Χρονογραμμής, το πρόγραμμα ανοιχτού Λογισμικού HotPotatoes. Τέλος, φιλοδοξεί να εξοικειώσει τους μαθητές ή να επαναπροσδιορίσει τη σχέση τους με τα ιστολόγια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ-Υποστηρικτικό υλικό

- Ψηφιακό Σχολείο- Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία -ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Διδακτικές Ενότητες Σχολικού Βιβλίου – Πηγές)

-   Youtube (τραγούδι «Ο Μακεδών»), (απόσπασμα ταινίας για Βενιζέλο)…

-   Ιστορικός Κόμβος Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού

-   Θέματα Ελληνικής Ιστορίας – Ηλεκτρονικό Περιοδικό για την Ιστορία

-   ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ – Η Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια

-   Ελληνικό Λεξικό

-   Σαν Σήμερα

-   Ηλεκτρονική Εφημερίδα - Έθνος

-   ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

-   Ιστότοπος Γ. Αποστολίδη

-   Ιστότοπος για την Ιστορία (Β. ΛΑΛΑ)

-   Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εφημερίδων και Περιοδικού Τύπου

-   ΕΡΤ – Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση

-   Ηλεκτρονική Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ

-   Ντοκουμέντο – Η Θεσ/νίκη του Α Παγκόσμιου Πολέμου (Zougla.gr)

-   ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ) (Ψηφιακό Σχολείο)

    ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

   Η επίδραση των πρόσφατων θεωριών στη σύγχρονη παιδαγωγική και κατ’ επέκταση στη διδακτική των μαθημάτων, άρα και της ιστορίας, θέτει και νέους μαθησιακούς στόχους, οι οποίοι δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη υψηλού επιπέδου γνωστικών ικανοτήτων, όπως για παράδειγμα η επίλυση προβλημάτων και μεταγνωστικών ικανοτήτων (να κατακτήσει ο μαθητής τη μεταγνώση, δηλαδή την ενσωμάτωση μεθόδων μάθησης --«μαθαίνω πώς να μαθαίνω»-- και όχι ξερής και απομνημονευτικής γνώσης), που δίνουν στον μαθητή τη δυνατότητα ελέγχου της διαδικασίας μάθησης. Υπό το πρίσμα αυτό η οργάνωση της μάθησης, τα περιβάλλοντα μάθησης, οφείλουν να προσανατολίζονται προς τον λεγόμενο «κοινωνικοπολιτισμικό εποικοδομητισμό». Έτσι, ο μαθητής πρέπει να μάθει να εργάζεται σε ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης μέσω διερεύνησης, τα οποία χαρακτηρίζονται από τη δυνατότητα ελέγχου από τον χρήστη και επιτρέπουν ανοιχτό πλαίσιο δραστηριοτήτων.

   Σκοπός, λοιπόν, και φιλοδοξία του παρόντος σεναρίου είναι η διαχείριση της μάθησης από τους μαθητές, η μελέτη της ανθρώπινης εμπειρίας, η κριτική άσκηση της σκέψης τους, η διερευνητική διεργασία της πληροφορίας, η δόμηση νοημάτων του παρελθόντος μέσα από τα γεγονότα, η απόδοση των πραγματικών διαστάσεων των γεγονότων, η γλωσσική/επι-κοινωνιακή μάθηση και η απόπειρα διαθεματικής, στο μέτρο του δυνατού, προσέγγισης  του θέματος.

   Από την άλλη πλευρά, η ενσυναίσθηση –μια ακόμη επιλογή του σεναρίου-- ως τρόπος προσέγγισης και οικοδόμησης της ιστορικής σκέψης, σχετίζεται με την ανάπτυξη μιας ικανότητας ενσυναισθητικής κρίσης, δηλαδή με την εξεύρεση τρόπων, με τους οποίους θα μπορεί κάποιος να εκτιμά και να αξιολογεί καλύτερα και πληρέστερα τα προβλήματα, τις απόψεις και τις θέσεις των άλλων ανθρώπων

   Παράλληλα, η σύγχρονη παιδαγωγική θεωρεί τη συνεργατικότητα, την επικοινωνία και την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών ως πολύ αποτε-λεσματικούς τρόπους για την ανάπτυξη μαθησιακών στρατηγικών για την απόκτηση της γνώσης. Γι’αυτό και το σενάριο βασίζεται στο μοντέλο της ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Η συνεργατική προσέγγιση υλοποιείται μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη καθορισμένων ρόλων από τους μαθητές. Οι μαθητές –με τη βοήθεια του καθηγητή– δεν αποτελούν πλέον παθητικούς δέκτες. Εργάζονται σε ομάδες, επεξεργάζονται, αναλύουν, κρίνουν και συνθέτουν μόνοι τους, ανταλλάσσουν τις πληροφορίες και αλληλοσυμπληρώνουν τις ελλείψεις τους. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται όχι μόνον η συνεργατική μάθηση αλλά και η αλληλοδιδακτική των ομάδων και κατόπιν του συνόλου.

 Το παραδοσιακό σχολείο αναγορεύει τον εκπαιδευτικό σε απόλυτη πηγή εξουσίας, και επιφυλάσσει στους μαθητές ρόλους υποταγής. Η κατάσταση αυτή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνικοπολιτισμική εξέλιξη του μαθητή, και γι’ αυτό σήμερα προτείνεται το ομαδοσυνεργατικό σύστημα διδασκαλίας και μάθησης, που μετατρέπει τη σχέση εξουσίας – υποταγής σε σχέση ισότιμης συμμετοχής, με θετικά αποτελέσματα για την ανάπτυξη του μαθητή. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας σχετίζονται με την εμπέδωση ενός ιδιαίτερου μαθησιακού κλίματος, στο οποίο σημαντική είναι η ανάπτυξη νέων διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των μελών της ομάδας. Σύμφωνα με τις αρχές του «οικοδομισμού», το ομαδοσυνεργατικό μοντέλο διδασκαλίας επιτρέπει να αναδειχθεί ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο κάθε άτομο αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει την ιστορική πληροφορία, ενώ η αλληλεπίδραση των μελών συμβάλλει στη δόμηση της νέας ιστορικής γνώσης με τρόπο επαγωγικό και συλλογικό.

   Στο πλαίσιο αυτού του μαθητοκεντρικού μοντέλου ο ρόλος του εκπαιδευτικού καθίσταται ουσιαστικότερος, καθώς από κύριος φορέας της γνώσης μετασχηματίζεται σε καθοδηγητή και διευκολυντή της προσπάθειας των μαθητών να αναζητήσουν ψηφιακό  υλικό (ανακαλυπτική - διερευνητική μάθηση), να το επεξεργασθούν και να το συνθέσουν συνεργατικά (ομαδοσυνεργατική μάθηση) και να μάθουν οικοδομώντας ενεργητικά τη νέα γνώση (εποικοδομητική μάθηση).

   Πιο συγκεκριμένα, ο εκπ/κός

§   Λειτουργεί ως ο σχεδιαστής του μαθήματος.

§   Συντονίζει τη μαθησιακή διαδικασία διακριτικά.

§   Επεξηγεί με σαφήνεια, συμβουλεύει και ανατροφοδοτεί, όταν του ζητηθεί και όταν ο ίδιος αντιληφθεί ότι οι μαθητές αποπροσανατολίζονται από το στόχο.

§   Εξομαλύνει ενδεχόμενες δυσκολίες.

§   Ενθαρρύνει το διάλογο και την αυτενέργεια των μαθητών στο σύνολό τους.

§   Προβαίνει σε διαδικασίες αξιολόγησης της εργασίας και αυτο-αξιολόγησης.

§   Δεν είναι απλός διεκπεραιωτής του ΑΠΣ. Αναδιοργανώνει το διδακτικό υλικό, τους διδακτικούς στόχους, την πορεία της διδασκαλίας ώστε να πετύχει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.

      Στο επίκεντρο της διδασκαλίας τίθεται ο μαθητής, που παύει να είναι παθητικός ακροατής και δέκτης γνώσεων. Αντίθετα κατά τη μαθησιακή διαδικασία

§   αυτενεργεί λαμβάνοντας πρωτοβουλίες ως κριτικός αναγνώστης, ερευνητής, δημιουργός νέου κειμένου.

§   Λειτουργεί στο πλαίσιο μιας ομάδας με κοινό στόχο.

§   Συνεργάζεται και ανταλλάσσει απόψεις αναδιαμορφώνοντας τις υπάρχουσες.

§   Καλλιεργεί και αξιοποιεί τα ταλέντα του.

§   Συνδέει τη γνώση με την πραγματικότητα.

Προβαίνει, τέλος, σε διαδικασίες αυτο-αξιολόγησης και ετερο-αξιολόγησης.

   Τέλος, η χρήση των Τ.Π.Ε. δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο της πρόθεσης δημιουργίας ενός εναλλακτικού παιδαγωγικού περιβάλλοντος με στόχο την ενθάρρυνση της αυτενέργειας του μαθητή, την εμπλοκή του σε μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία και την καλλιέργεια της κριτικής του σκέψης. Το βασικό ζήτημα πρέπει να είναι η αποδοτική χρήση αυτών των τεχνολογιών ως εργαλείων για την υποστήριξη της παροχής γνώσης και της μάθησης, παρά η χρήση τους ως υποκα-τάστατο του παραδοσιακού ρόλου του διδάσκοντα και του συμβατικού εκπαιδευτικού υλικού».

                                           Οργάνωση της τάξης και Φύλλα Εργασίας

Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις (3) ομάδες [δύο των τριών ατόμων και μίας (1) των τεσσάρων (δυναμικό της τάξης μόλις δέκα (10) μαθητές] με βασικό περιορισμό ως προς τη σύνθεσή τους να συμμετέχει σε κάθε ομάδα τουλάχιστον ένα μαθητής με ευχέρεια στη χρήση των εργαλείων Τ.Π.Ε και διατηρούν την ίδια σύνθεση σε όλες τις φάσεις της διδασκαλίας. Οπωσδήποτε η παρέμβαση του διδάσκοντα στο χωρισμό των ομάδων πρέπει να είναι διακριτική και να λάβει υπόψη του τις προτιμήσεις των μαθητών τόσο ως προς τη σύνθεση των ομάδων όσο και ως προς τους θεματικούς ρόλους που θα υποδυθούν, ώστε να εμπίπτουν στα ενδιαφέροντα των παιδιών, να εμπεδώνεται η συνεργασία και η ανατροφοδότηση στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

   Η 1^η ομάδα είναι οι λεγόμενοι «Βενιζελικοί», η 2^η ομάδα οι «Βασιλικοί» και η 3^η ομάδα ο «λαός».

   Τα φύλλα εργασίας δίνονται και σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή.

   Η κάθε ομάδα έχει το δικό της φύλλο εργασίας (ένα για κάθε ομάδα με όλες τις δραστηριότητες που την αφορούν), ενώ σε κάθε φύλλο εργασίας υπάρχουν και κοινές δραστηριότητες για όλες τις ομάδες. Η επιλογή αυτή έγινε για να μπορούν τα μέλη της κάθε ομάδας να γνωρίζουν από την αρχή του σεναρίου το σύνολο των εργασιών που καλούνται να εκπονήσουν και τα βήματα που θα ακολουθηθούν, καθώς και να έχουν μια σφαιρική εικόνα και δυνατότητα ολοκληρωμένης κατανόησης του έργου και της επίτευξης των γνωστικών στόχων. Εξάλλου, οι μαθητές, έχοντας υπόψη τους τη συνολική εικόνα του συνόλου των δραστηριοτήτων που τους αφορούν, έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες στο σπίτι τους για τις επόμενες εργασίες πέραν αυτών της πρώτης διδακτικής ώρας και μέχρι την ολοκλήρωση του σεναρίου.  Τα πορίσματα των δραστηριοτήτων που αφορούν την κάθε ομάδα αποκλειστικά θα μετακενωθούν στα μέλη των υπόλοιπων ομάδων μέσω των παρουσιάσεων που θα κάνουν κατά τη διάρκεια ή στο τέλος του σεναρίου στην ολομέλεια της τάξης, στα πλαίσια της συνεργατικής μάθησης και της αλληλοδιδακτικής των ομάδων.

                    ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ – ΣΤΑΔΙΑ

1^η ώρα: Δύο (2) δραστηριότητες για κάθε ομάδα

   Η εφαρμογή του σεναρίου γίνεται εξ ολοκλήρου στο εργαστήριο της πληροφορικής του σχολείου. Οι μαθητές χωρισμένοι σε τρεις (3) ομάδες, τους «Βενιζελικούς» (τρεις μαθητές), τους «Βασιλικούς» (τρεις μαθητές) και το «λαό» (τέσσερις μαθητές) [ο χωρισμός σε ομάδες έχει προηγηθεί και έγινε εύκολα λόγω και του μικρού αριθμού των μαθητών της τάξης] εισέρχονται στο εργαστήριο και κάθονται στις θέσεις τους. Τους διανέμονται τα φύλλα εργασίας, ενώ στην επιφάνεια εργασίας κάθε υπολογιστή ο καθηγητής έχει φροντίσει να βρίσκονται τα φύλλα εργασίας και σε ηλεκτρονική μορφή.

   Το σενάριο ξεκινά με μια ευχάριστη έκπληξη, αφού στην πρώτη δραστηριότητα (κοινή για όλες τις ομάδες) ζητείται από τους μαθητές ν’ ακούσουν το τραγούδι «Ο Μακεδών» (Της αμύνης τα παιδιά) και ο καθένας ατομικά, αφού πρώτα διαβάσει τη σχετική ενότητα του σχολικού βιβλίου που αναφέρεται στον Εθνικό Διχασμό, καλείται να διερευνήσει το ιστορικό πλαίσιο της εποχής αναλύοντας και ερμηνεύοντας το τραγούδι. Αυτή η πρώτη δραστηριότητα αποτελεί και την αφόρμηση του σεναρίου και φιλοδοξεί να κινήσει το ενδιαφέρον των μαθητών, αλλά και να εμπλέξει τη μουσική, το τραγούδι, το YouTube στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία.

   Η 2^η δραστηριότητα (διαφορετική για κάθε ομάδα) καλεί τους μαθητές να διερευνήσουν τα αίτια της αντιπαλότητας των δύο ηγετών, Βενιζέλου και Κων/νου, για τη συμμετοχή ή μη της χώρας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ διερευνώντας τις θέσεις και τα επιχειρήματά τους. Η 1^η ομάδα του Βενιζέλου, η 2^η του Κων/νου και η 3^η και των δύο. Το υποστηρικτικό υλικό για τους μαθητές αφορά πηγές του σχολικού βιβλίου, του ιστορικού κόμβου του ΙΜΕ και άρθρων ηλεκτρονικού περιοδικού και εφημερίδας.

2^η ώρα: Δύο δραστηριότητες για κάθε ομάδα

   Η τρίτη δραστηριότητα συνίσταται στη βιωματική και ενσυναισθητική προσέγγιση της ιστορικής γνώσης και εμπλέκει και άλλες γνωστικές περιοχές πέραν της ιστορίας, όπως είναι η Γλώσσα και η Πολιτική.

   Η 1^η ομάδα καλείται να ενσυναισθανθεί βιωματικά το ρόλο του πρωθυπουργού Βενιζέλου και να απευθυνθεί με διάγγελμα στο λαό της Θεσ/νίκης το καλοκαίρι του 1916, η 2^η ομάδα καλείται να παίξει το ρόλο του βασιλιά και να απευθυνθεί με μια πολιτική ομιλία στο λαό της Αθήνας την ίδια χρονική περίοδο, ενώ η 3^η ομάδα καλείται να φανταστεί πως την περίοδο του Εθνικού Διχασμού ζει στη Θεσ/νίκη (ένα σχετικό βίντεο με τη ζωή της εποχής εκείνης στην πόλη διάρκειας 2-3 λεπτών θα τους βοηθήσει) και πρέπει να υποστηρίξει ένα από τα δύο στρατόπεδα, Βενιζέλου ή Κων/νου, και να προβεί μάλιστα σε έμπρακτες ενέργειες στήριξης. Ήδη άλλωστε από την προηγούμενη ώρα και με τις σχετικές δραστηριότητες έχουν μπει για τα καλά στο κλίμα και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής.

   Η τέταρτη δραστηριότητα είναι κι αυτή διαφορετική για κάθε ομάδα και πρέπει μετά την ολοκλήρωσή της η κάθε ομάδα να παρουσιάσει στην τάξη (ανάγνωση και βιντεοπροβολέας) τα πορίσματα των ερευνών της στα πλαίσια της αλληλοδιδακτικής των ομάδων.

   Από την 1^η ομάδα ζητείται, αφού πρώτα μελετήσει το σχετικό απόσπασμα της ενότητας 29 του σχολικού βιβλίου και τις ιστορικές πηγές των ιστοσελίδων του «Σαν σήμερα, του «Έθνους» και του ιστορικού κόμβου του «ΙΜΕ», να διερευνήσει τις πρώτες διαφωνίες του Κων/νου και του Βενιζέλου κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων σε σχέση με τη Θεσ/νίκη, έτσι ώστε να συνειδητοποιήσει πως η διαμάχη των δύο αυτών ηγετών κατά τη διάρκεια του Α Παγκόσμιου πολέμου δεν ήταν η μόνη και πως οι δύο αυτές προσωπικότητες είχαν γενικότερα διαφορετική προσέγγιση στα πολιτικά πράγματα και στο όραμά τους για τη χώρα.

   Από τη 2^η ομάδα ζητείται, αφού μελετήσει πρώτα ένα απόσπασμα από την ενότητα 38 του σχολικού βιβλίου και ένα σχετικό άρθρο, να διερευνήσει τις συνέπειες του Εθνικού Διχασμού, κυρίως στο μικρασιατικό μέτωπο, με στόχο τη συνειδητοποίηση εκ μέρους της των ολέθριων επιπτώσεων του συγκεκριμένου διχασμού, αλλά και του διχασμού γενικότερα στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας.

   Από την 3^η ομάδα ζητείται, αφού μελετήσει πρώτα την ενότητα 34 του σχολικού βιβλίου και τις πηγές του ιστορικού κόμβου του ΙΜΕ που αναφέρονται στις δύο μεταπολεμικές (του Α Παγκ. Πολέμου) Συνθήκες των Σεβρών και του Νεϊγύ, να διερευνήσει αν η εμμονή του Βενιζέλου για συμμετοχή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ δικαιώθηκε ή όχι. Θα μπορέσουν έτσι οι μαθητές να αξιολογήσουν καλύτερα  την προσωπικότητα του μεγάλου Έλληνα πολιτικού και έμμεσα του Κων/νου σε σχέση και με το πολιτικό και εθνικό τους όραμα.

   Η χρήση του Λογισμικού CENTENΝIA μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τους μαθητές της 3^ης ομάδας κατανοήσουν τις εδαφικές διαφοροποιήσεις για την Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου. Όπως και η απάντηση στο ερώτημα για το ρόλο του πολέμου στη διαμόρφωση των συνόρων ενός κράτους μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να αξιολογήσουν πληρέστερα τη στάση του Βενιζέλου για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ.

3^η ώρα: Δύο (2) δραστηριότητες για κάθε ομάδα

   Στην πέμπτη δραστηριότητα τα μέλη και των τριών ομάδων καλούνται να παίξουν το ρόλο του δημοσιογράφου-αρθρογράφου με τη συγγραφή ενός άρθρου για την προσωπικότητα των δύο πρωταγωνιστών της περιόδου. Η 1^η ομάδα θα σκιαγραφήσει την προσωπικότητα του Βενιζέλου, η 2^η του Κωνσταντίνου και η 3^η και των δύο, με τη μέθοδο μάλιστα της σύγκριση-αντίθεσης, εμπλέκοντας μ’ αυτό τον τρόπο και τη γνωστική περιοχή της γλώσσας πέραν της δημοσιογραφίας και της ψυχολογίας. Βοηθητικά μέσα στην προσπάθειά τους αυτή  θα είναι οι γνώσεις που απόκτησαν από τις προηγούμενες δραστηριότητες, αλλά και η μηχανή αναζήτησης της Google μέσω της οποίας θα αναζητήσουν πρόσθετες πληροφορίες. Στόχος της εργασίας  η συνειδητοποίηση από τους μαθητές της σημασίας των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του ηγέτη στη λήψη σημαντικών αποφάσεων για το μέλλον της χώρας του.

   Τα κείμενα που θα φτιάξουν οι μαθητές πρέπει να είναι πολυτροπικά και να προβληθούν στην τάξη, για να μπορούν και τα μέλη των υπόλοιπων ομάδων να γίνουν κοινωνοί της συγκεκριμένης ιστορικής γνώσης. Καλό είναι να ακολουθήσει και ολιγόλεπτη συζήτηση στην ολομέλεια.

   Η έκτη δραστηριότητα σχετίζεται με την οπτική της εναλλακτικής προσέγγισης της ιστορικής γνώσης και αφορά και στις τρεις ομάδες, αν και με διαφορετικό σημείο ιστορικής απόκλισης για την κάθε μια. Πριν απαντήσουν οι μαθητές, ο καθηγητής τονίζει μεν εμφαντικά πως η ιστορία δε γράφεται με «αν», τους καλεί, όμως, να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους και να δουν τα ιστορικά γεγονότα από μία διαφορετική οπτική απ’ αυτήν της επικράτησης του Βενιζέλου στη σύγκρουσή του με τον Κων/νο. Κι αυτό γιατί η «εναλλακτική ιστορία» μπορεί να προωθήσει την ανακαλυπτική-ερευνητική μάθηση, να συμβάλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας, να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανθρωποποίηση της ιστορίας

4^η ώρα: Μία (1) δραστηριότητα για κάθε ομάδα

   Για την έβδομη δραστηριότητα απαιτείται η ανάλωση μιας ολόκληρης διδακτικής ώρας. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει μια διαφορετική δραστηριότητα, αλλά στη συνέχεια θα πρέπει να την παρουσιάσει στις άλλες ομάδες.

   Συγκεκριμένα, η 1^η ομάδα καλείται, αφού μελετήσει πρώτα κάποια αποσπάσματα των ενοτήτων 9, 43, 54 και 55 του σχολικού βιβλίου, να διερευνήσει και άλλες περιπτώσεις εθνικού διχασμού στη νεοελληνική ιστορία, να τις ταξινομήσει με τη χρήση του Λογισμικού Χαρτογράφησης Εννοιών Inspiration και να τις προβάλει στην ολομέλεια της τάξης. Η εμπλοκή περισσότερων ενοτήτων απ αυτή που αφορά τον εθνικό διχασμό του 1916 κρίνεται αναγκαία –κάτι που έγινε και σε προηγούμενες δραστηριότητες- για να  διαπιστώσουν οι μαθητές πως ο εθνικός διχασμός του 1916 δεν ήταν ο μοναδικός στην ιστορία της χώρας.

   Η 2^η ομάδα καλείται χρησιμοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης να δημιουργήσει έναν χρονολογικό πολυτροπικό πίνακα με τα σημαντικότερα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές της εποχής και να τον παρουσιάσει στην ολομέλεια της τάξης. Εναλλακτικά θα μπορούσε η ομάδα χρησιμοποιώντας το Λογισμικό Dipity ή και οποιοδήποτε άλλο λογισμικό να δημιουργήσει μια χρονογραμμή και, αφού την παρουσιάσει στην τάξη, να την αναρτήσει στο blog του καθηγητή, αφού προηγουμένως τους έχει δοθεί η δυνατότητα του συντάκτη για την ιστορία ή στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης.

   Τέλος, η 3^η ομάδα καλείται, αφού παρακολουθήσει πρώτα ένα ολιγόλεπτο απόσπασμα από μια ταινία για τον Βενιζέλο, να λύσει ένα σταυρόλεξο σε σχέση με τον Εθνικό Διχασμό. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν τα μέλη της 3^ης ομάδας να αξιοποιήσουν οι ίδιοι το Λογισμικό HotPotatoes (με την προϋπόθεση πως έχουν εξοικειωθεί μ’ αυτό σε προηγούμενες δραστηριότητες και βρίσκεται ήδη εγκατεστημένο στον υπολογιστή τους), να φτιάξουν μόνοι τους ένα σταυρόλεξο και στη συνέχεια να ζητήσουν από τους συμμαθητές τους και μέλη των άλλων ομάδων να το λύσουν. Η προστιθέμενη αξία αυτής της δραστηριότητάς είναι ιδιαιτέρως σημαντική για τους μαθητές.

5^η ώρα: Μία (1) δραστηριότητα – Κοινή για κάθε ομάδα

   Η όγδοη δραστηριότητα αφορά στην οργάνωση και πραγματοποίηση ενός Αγώνα Λόγου. Οι μαθητές καλούνται, αφού πρώτα παρακολουθήσουν ένα σχετικό βίντεο για τον Εθνικό Διχασμό από την εκπομπή «Μηχανή του χρόνου», να συμμετάσχουν σε αγώνα λόγου και μέσω της συμμετοχής τους να συναισθανθούν καλύτερα τις σκέψεις, την ιδεολογία, τα βαθύτερα κίνητρα και τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών της εποχής (Βενιζέλου και Κων/νου) (ενσυναίσθηση). Χωρίζονται σε τρεις ομάδες (Βενιζελικοί, Βασιλικοί και Λαός – η 3^η ομάδα θα είναι οι κριτές), ενώ ένας μαθητής από την 3^η ομάδα, τους κριτές, βιντεοσκοπεί τον Αγώνα Λόγου και αναρτά το σχετικό βίντεο στο ιστολόγιο (blog) της τάξης. Καλό είναι να έχει προηγηθεί προεργασία από τους μαθητές εκτός της συγκεκριμένης διδακτικής ώρας, ώστε να έχουν προετοιμαστεί και γνωστικά και ψυχολογικά για τη συμμετοχή τους. Η Γλώσσα, το Θέατρο, ο Κινηματογράφος είναι οι εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές που δίνουν πρόσθετη αξία στη δραστηριότητα αυτή.

6^η ώρα: Δύο (2) δραστηριότητες

   Φτάνοντας στην ολοκλήρωση του σεναρίου οι μαθητές αναλαμβάνουν με την ένατη δραστηριότητα να παρουσιάσουν συνολικά στην ολομέλεια της τάξης τα πορίσματα των εργασιών τους μέσω του Λογισμικού Παρουσιάσεων PowerPoint. Καλό είναι να έχουν κάνει κάποια προεργασία, ώστε να μπορέσουν να δημιουργήσουν την παρουσίασή τους στο εργαστήριο στον προαπαιτούμενο χρόνο και να την παρουσιάσουν στην τάξη.

   Με  τη δέκατη και τελευταία δραστηριότητα ζητείται από τους μαθητές να αναρτήσουν το σύνολο των απαντήσεών τους στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης. Στη συνέχεια, αξιοποιώντας τη σχετική δυνατότητα των «σχολίων», καλούνται να αξιολογήσουν συνοπτικά τόσο τις εργασίες της ομάδας τους (ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ) όσο και τις εργασίες των άλλων ομάδων (ΕΤΕΡΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ)

   Εναλλακτικά, αντί για ανάρτηση των εργασιών τους στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης, μπορούν οι μαθητές να δημιουργήσουν ένα ηλεκτρονικό ιστορικό περιοδικό που το 1^ο τεύχος του θα είναι αφιερωμένο στον εθνικό διχασμό του 1916.

   Έχουν τη δυνατότητα, επίσης, να επισκεφτούν τη σελίδα Slideshare.net και, αφού κάνουν πρώτα εγγραφή, να μεταφορτώσουν και να μοιραστούν τις παρουσιάσεις τους. Μπορούν, επίσης, να κάνουν σχόλια στις παρουσιάσεις των άλλων ομάδων, αλλά και να αναρτήσουν την παρουσίαση της ομάδας τους σε κάποιο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (πχ. facebook)

          4. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

                                                                         ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Ή ΚΩΝ/ΝΟΣ;

                                                          ΔΙΧΑΣΜΟΣ: Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων!

                                     ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                              ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ

                                   ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

                              ΟΜΑΔΑ Α (ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΟΙ)

1)      Αφού διαβάσετε την Ενότητα 32 (Η Ελλάδα στον Α Παγκόσμιο πόλεμο-Ο εθνικός διχασμός) του σχολικού βιβλίου και ακούσετε το τραγούδι «Ο Μακεδών» (Της αμύνης τα παιδιά), να ερμηνεύσετε και να αναλύσετε σε μία παράγραφο τους στίχους του τραγουδιού εντάσσοντάς το ταυτόχρονα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Να απαντήσει κάθε μέλος της ομάδας ξεχωριστά.

     

2)      Να μελετήσετε την πηγή 1 της Ενότητας 32 του σχολικού βιβλίου και να απαντήσετε στο ερώτημα: Ποιο ήταν το βασικό επιχείρημα του Βενιζέλου, για να πείσει τον Κωνσταντίνο για την ανάγκη συμμετοχής της Ελλάδας στον Α παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ; Στη συνέχεια, αφού διαβάσετε το άρθρο στον ιστορικό κόμβο του ΙΜΕ[1] Ελ.Βενιζέλος: Ο «οραματιστής» κυβερνήτης και –προαιρετικά- το απόρρητο υπόμνημα του Βενιζέλου προς το βασιλιά για την ακολουθητέα εξωτερική πολιτική της χώρας στη διάρκεια του πολέμου, να γράψετε συνοπτικά τις θέσεις του πρωθυπουργού.

     

ΒΑΣΙΚΟ  ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΘΕΣΕΙΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

3)      Αν ήσαστε ο Βενιζέλος και σας δινόταν η δυνατότητα να απευθυνθείτε στο λαό της Θεσσαλονίκης ως πρωθυπουργός της προσωρινής κυβέρνησης -το καλοκαίρι του 1916- με ένα σύντομο διάγγελμα τι θα του λέγατε; (σε περίπου 100 λέξεις)

     

ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

4)      Η διαφωνία Βενιζέλου-Κωνσταντίνου σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο που θα οδηγήσει σε ανοιχτή σύγκρουση τις δύο πλευρές το 1916 δεν ήταν η πρώτη. Προηγήθηκε αυτή της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης κατά τον Α Βαλκανικό πόλεμο. Αφού διαβάσετε την Ενότητα 29 του σχολικού βιβλίου Οι Βαλκανικοί πόλεμοι (1912-1913) και τις ιστορικές πηγές των ιστοσελίδων Σαν σήμερα, Έθνος, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, να παραθέσετε σε μία παράγραφο 100-120 περίπου λέξεων το ιστορικό πλαίσιο και τις πτυχές της διαφωνίας αυτής.

     

ΔΙΑΦΩΝΙΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ–ΚΩΝ/ΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ (Α ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ)

5)      Φαντασθείτε πως είστε δημοσιογράφος και σας αναθέτει ο διευθυντής της εφημερίδας στην οποία εργάζεστε να γράψετε ένα σύντομο άρθρο για την προσωπικότητα του Ελ. Βενιζέλου, με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννησή του (23 Αυγούστου 1864). Ένας σωστός, όμως, δημοσιογράφος πρέπει να κάνει και την κατάλληλη έρευνα. Να αναζητήσετε, λοιπόν, πληροφορίες από το διαδίκτυο μέσω της μηχανής αναζήτησης της Google και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητά του σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. Να εμπλουτίσετε το κείμενό σας με εικόνες και υπερδεσμούς.

     

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

6) Παρ’ ότι η ιστορία δε γράφεται με «αν», λαμβάνοντας υπόψη σας τις συνθήκες και τα δεδομένα της εποχής, αν ο Βενιζέλος δεν παραιτούνταν από την κυβέρνηση και συμβιβαζόταν με την άποψη του Κων/νου για ουδετερότητα της Ελλάδας στον Α παγκόσμιο πόλεμο πώς, κατά τη γνώμη σας και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, θα διαγράφονταν οι εξελίξεις στην Ελλάδα σε σχέση  με τη συμμετοχή της στον Α παγκόσμιο πόλεμο και τη μετέπειτα πορεία της χώρας; (80-100 λέξεις)

7) Αφού μελετήσετε τις ενότητες 9, 43, 54 και 55 του σχολικού βιβλίου, να εντοπίσετε κι άλλες περιπτώσεις εθνικού διχασμού από την επανάσταση του 1821 έως σήμερα και να τις καταγράψετε επιγραμματικά.

Α……………………………………………………………………………………………………..

Β……………………………………………………………………………………………………..

Γ……………………………………………………………………………………………………...

Δ……………………………………………………………………………………………………...

      Στη συνέχεια χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Inspiration (λογισμικό χαρτογράφησης εννοιών) και συγκεκριμένα το διάγραμμα[2], να παρουσιάσετε στην τάξη τις περιπτώσεις αυτές[3].

8) Οι διαφορετικές απόψεις του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου για το θέμα της συμμετοχής της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο θα διχάσει εκτός από την πολιτική ηγεσία και την ελληνική κοινωνία και θα οδηγήσει σε ανοιχτή σύγκρουση τις δύο αντίπαλες παρατάξεις. Παρακολουθείστε αρχικά το βίντεο για τον Εθνικό Διχασμό από την τηλεοπτική εκπομπή Μηχανή του χρόνου. Στη συνέχεια οργανώστε στη τάξη σας έναν αγώνα λόγου πάνω σ’ αυτό το θέμα. Η 1^η ομάδα (βενιζελικοί) θα υποστηρίξει τις θέσεις του Βενιζέλου, η 2^η (βασιλικοί) τις θέσεις του Κωνσταντίνου και η 3^η ομάδα (λαός) θα κρίνει το νικητή. Επιπρόσθετα, να βιντεοσκοπήσετε τον αγώνα λόγου και στη συνέχεια να αναρτήσετε το σχετικό βίντεο στο ιστολόγιο (blog) της τάξης. Μπορείτε να συμβουλευτείτε και το σχολικό βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ Γυμνασίου-Ακούω και μιλώ 3- για τους κανόνες του παιχνιδιού.

9) Η κάθε ομάδα να παρουσιάσει συνοπτικά στην τάξη τα πορίσματα των εργασιών της με τη     βοήθεια του λογισμικού παρουσιάσεων PowerPoint. Για την ορθολογική χρήση του λογισμικού παρουσιάσεων μπορείτε να συμβουλευτείτε τις οδηγίες από τον ιστότοπο του Γ. Αποστολίδη στο διαδίκτυο.

10) Να αναρτήσετε το σύνολο των απαντήσεων και εργασιών σας στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης σας. Στη συνέχεια, αξιοποιώντας και τη σχετική δυνατότητα «των σχολίων» που σας παρέχει το διαδικτυακό ιστολόγιο της τάξης να αξιολογήσετε συνοπτικά τόσο την εργασία της ομάδας σας όσο και των άλλων ομάδων.

Εναλλακτικά1: Αντί για ανάρτηση των εργασιών σας στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ηλεκτρονικό ιστορικό περιοδικό που το 1^ο τεύχος του θα είναι αφιερωμένο στον εθνικό διχασμό του 1916.

Εναλλακτικά2: Επισκεφτείτε τη σελίδα Slideshare.net και, αφού κάνετε πρώτα εγγραφή, μεταφορτώστε και μοιραστείτε τις παρουσιάσεις σας. Μπορείτε, επίσης, να κάνετε σχόλια στις παρουσιάσεις των άλλων ομάδων, αλλά και να αναρτήσετε την παρουσίαση της ομάδας σας σε κάποιο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (πχ. facebook).

                                                                         ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Ή ΚΩΝ/ΝΟΣ;

                                                          ΔΙΧΑΣΜΟΣ: Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων!

                                    ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                              ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ

                                   ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

                                     ΟΜΑΔΑ Β (ΒΑΣΙΛΙΚΟΙ)

                                       

1)      Αφού διαβάσετε την Ενότητα 32 (Η Ελλάδα στον Α Παγκόσμιο πόλεμο-Ο εθνικός διχασμός) του σχολικού βιβλίου και ακούσετε το τραγούδι «Ο Μακεδών» (Της αμύνης τα παιδιά), να ερμηνεύσετε και να αναλύσετε σε μία παράγραφο τους στίχους του τραγουδιού εντάσσοντάς το ταυτόχρονα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Να απαντήσει κάθε μέλος της ομάδας ξεχωριστά.

2)      Να μελετήσετε την πηγή 2 της Ενότητας 32 του σχολικού βιβλίου και να γράψετε τους λόγους για τους οποίους ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επιθυμούσε την πολιτική της ουδετερότητας. Στην απάντησή σας θα σας βοηθήσει και η μελέτη του άρθρου Ο «στρατηλάτης» βασιλιάς Κωνσταντίνος.

     

ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΚΩΝ/ΝΟ

3)       Αν ήσαστε ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και σας δινόταν η δυνατότητα να απευθυνθείτε στο λαό της Αθήνας (ομιλία) -το καλοκαίρι του 1916- την ώρα που ο Βενιζέλος σχημάτιζε προσωρινή κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη τι θα του λέγατε; (περίπου 100 λέξεις)

ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ

4)           Οι επιπτώσεις του Εθνικού διχασμού παρ’ ότι φάνηκαν αρχικά να μην επηρεάζουν σημαντικά τις ελληνικές εθνικές επιδιώξεις, λόγω και των ελληνικών επιτυχιών και της διεύρυνσης των συνόρων του ελληνικού κράτους, στη συνέχεια, θα αποδειχτούν καθοριστικές στην εξέλιξη της μικρασιατικής εκστρατείας. Αφού μελετήσετε το άρθρο «Από τον εθνικό διχασμό στη Μικρασιατική καταστροφή του 1922» και την Ενότητα 38 του σχολικού βιβλίου Ο Μικρασιατικός πόλεμος (1919-1922), να καταγράψετε σε ένα σύντομο κείμενο περίπου 120 λέξεων τις επιπτώσεις που είχε τελικά ο Εθνικός διχασμός για το ελληνικό κράτος τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.

     

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΧΑΣΜΟΥ

5)      Φαντασθείτε πως είστε δημοσιογράφος και σας αναθέτει ο διευθυντής της εφημερίδας στην οποία εργάζεστε να γράψετε ένα σύντομο άρθρο για την προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Α –το αντίπαλο δέος του Βενιζέλου- με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Βενιζέλου (23 Αυγούστου 1864). Ένας σωστός, όμως, δημοσιογράφος πρέπει να κάνει και την κατάλληλη έρευνα. Να αναζητήσετε, λοιπόν, πληροφορίες από το διαδίκτυο μέσω της μηχανής αναζήτησης της Google και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητά του σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων. Να εμπλουτίσετε το κείμενό σας με εικόνες και υπερδεσμούς.

    

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ

6) Παρ’ ότι η ιστορία δε γράφεται με «αν», λαμβάνοντας υπόψη σας τις συνθήκες και τα δεδομένα της εποχής, αν η Αντάντ δεν έκανε στρατιωτική επέμβαση στην Αθήνα, ο βασιλιάς δεν έφευγε και είχαμε δύο κυβερνήσεις στην Ελλάδα (κυβέρνηση Βενιζέλου στη Θεσ/νίκη και κυβέρνηση Κων/νου στην Αθήνα), πώς, κατά τη γνώμη σας και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, θα διαγράφονταν οι εξελίξεις στην Ελλάδα σε σχέση  με τη συμμετοχή της στον Α παγκόσμιο πόλεμο και τη μετέπειτα πορεία της χώρας; (80-100 λέξεις)

7)      Αφού μελετήσετε την Ενότητα 32 του σχολικού βιβλίου Η Ελλάδα στον Α Παγκόσμιο πόλεμο- εθνικός διχασμός  και αναζητήσετε σχετικές πηγές στο διαδίκτυο, δημιουργείστε έναν χρονολογικό πίνακα[4] που θα περιλαμβάνει τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα και τους πρωταγωνιστές (Μάιος 1915-Ιούνιος 1917) της σύγκρουσης Ελ. Βενιζέλου-Κωνσταντίνου[5]. Εναλλακτικά, αντί για χρονολογικό πίνακα στον επεξεργαστή κειμένου (word) μπορείτε να δημιουργήσετε μια χρονογραμμή με το Λογισμικό dipity ή με οποιοδήποτε άλλο λογισμικό είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο και πιστεύετε πως καλύπτει τις ανάγκες σας. Μπορείτε μάλιστα να αναρτήσετε τη χρονογραμμή σας στο blog μου για το ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ.

8)      Οι διαφορετικές απόψεις του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου για το θέμα της συμμετοχής της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο θα διχάσει εκτός από την πολιτική ηγεσία και την ελληνική κοινωνία και θα οδηγήσει σε ανοιχτή σύγκρουση τις δύο αντίπαλες παρατάξεις. Παρακολουθείστε αρχικά το βίντεο για τον Εθνικό Διχασμό από την τηλεοπτική εκπομπή Μηχανή του χρόνου. Στη συνέχεια οργανώστε στη τάξη σας έναν αγώνα λόγου πάνω σ’ αυτό το θέμα. Η 1^η ομάδα (βενιζελικοί) θα υποστηρίξει τις θέσεις του Βενιζέλου, η 2^η (βασιλικοί) τις θέσεις του Κωνσταντίνου και η 3^η ομάδα (λαός) θα κρίνει το νικητή. Επιπρόσθετα, να βιντεοσκοπήσετε τον αγώνα λόγου και στη συνέχεια να αναρτήσετε το σχετικό βίντεο στο ιστολόγιο (blog) της τάξης. Μπορείτε να συμβουλευτείτε και το σχολικό βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ Γυμνασίου-Ακούω και μιλώ 3- για τους κανόνες του παιχνιδιού.

9)      Η κάθε ομάδα να παρουσιάσει συνοπτικά στην τάξη τα πορίσματα των εργασιών της με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσιάσεων PowerPoint. Για την ορθολογική χρήση του λογισμικού παρουσιάσεων μπορείτε να συμβουλευτείτε τις οδηγίες από τον ιστότοπο του Γ. Αποστολίδη στο διαδίκτυο.

10)  Να αναρτήσετε το σύνολο των απαντήσεων και εργασιών σας στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης σας. Στη συνέχεια, αξιοποιώντας και τη σχετική δυνατότητα «των σχολίων» που σας παρέχει το διαδικτυακό ιστολόγιο της τάξης να αξιολογήσετε συνοπτικά τόσο την εργασία της ομάδας σας όσο και των άλλων ομάδων.

Εναλλακτικά1: Αντί για ανάρτηση των εργασιών σας στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ηλεκτρονικό ιστορικό περιοδικό που το 1^ο τεύχος του θα είναι αφιερωμένο στον εθνικό διχασμό του 1916.

 Εναλλακτικά2: Επισκεφτείτε τη σελίδα Slideshare.net και, αφού κάνετε πρώτα εγγραφή, μεταφορτώστε και μοιραστείτε τις παρουσιάσεις σας. Μπορείτε, επίσης, να κάνετε σχόλια στις παρουσιάσεις των άλλων ομάδων, αλλά και να αναρτήσετε την παρουσίαση της ομάδας σας σε κάποιο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (πχ. facebook).

                                                                       ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Ή ΚΩΝ/ΝΟΣ;

                                                          ΔΙΧΑΣΜΟΣ: Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων!

                                    ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                              ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ

                                   ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

                                           ΟΜΑΔΑ Γ (ΛΑΟΣ)

1)      Αφού διαβάσετε την Ενότητα 32 (Η Ελλάδα στον Α Παγκόσμιο πόλεμο-Ο εθνικός διχασμός) του σχολικού βιβλίου και ακούσετε το τραγούδι «Ο Μακεδών» (Της αμύνης τα παιδιά), να ερμηνεύσετε και να αναλύσετε σε μία παράγραφο τους στίχους του τραγουδιού εντάσσοντάς το ταυτόχρονα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Να απαντήσει κάθε μέλος της ομάδας ξεχωριστά.

     

2)      Να μελετήσετε τις πηγές 1 και 2 της Ενότητας 32 του σχολικού βιβλίου και να καταγράψετε τις θέσεις και τα επιχειρήματα των Βενιζέλου και Κωνσταντίνου στη σύγκρουσή τους για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο. Στην απάντησή σας θα σας βοηθήσει και το άρθρο του ιστορικού κόμβου του ΙΜΕ Εθνικός Διχασμός: οι δύο εκδοχές. Προαιρετικά μπορείτε να συμβουλευτείτε και το άρθρο Ευρωπαϊκός πόλεμος και εθνικός διχασμός από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας το «ΒΗΜΑ».

     

3)      Φανταστείτε πως την περίοδο του εθνικού διχασμού ζείτε στη Θεσσαλονίκη[6]. Ποιο από τα δύο αντίπαλα  στρατόπεδα θα στηρίζατε; Του Βενιζέλου ή του Κωνσταντίνου; Ποιες ενέργειες θα κάνατε για να δείξετε έμπρακτα τη στήριξή σας; (100 περίπου λέξεις)

ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ: ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ:

4)      Να μελετήσετε την Ενότητα 34 του σχολικού βιβλίου Η λήξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου και οι μεταπολεμικές ρυθμίσεις. Λαμβάνοντας υπόψη σας το αποτέλεσμα του πολέμου και τις συνθήκες (Συνθήκη των Σεβρών και Συνθήκη του Νεϊγύ) σχετικά με τις διεκδικήσεις της χώρας μας πιστεύετε πως η επιμονή του Βενιζέλου στην αντιπαράθεσή του με το βασιλιά Κωνσταντίνο για συμμετοχή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ δικαιώθηκε; (120 λέξεις περίπου) Πριν απαντήσετε, να συμβουλευτείτε και τον ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΤΛΑΝΤΑ του Λογισμικού CENTENΝIA, όπου μπορείτε να παρακολουθήσετε καλύτερα τις εδαφικές διαφοροποιήσεις που συντελέστηκαν.

Κατά τη γνώμη σας ο πόλεμος είναι καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση των συνόρων ενός κράτους; Πιστεύετε πως ο Βενιζέλος είχε λάβει υπ’ όψη του αυτή την παράμετρο στον πολιτικό και εθνικό του σχεδιασμό σε σχέση με την επιλογή του να συμμετάσχει η Ελλάδα στον Ά Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ;

     

ΔΙΚΑΙΩΘΗΚΕ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ;

5)         Φαντασθείτε πως είστε δημοσιογράφος και σας αναθέτει ο διευθυντής της εφημερίδας στην οποία εργάζεστε να γράψετε ένα σύντομο άρθρο για την προσωπικότητα των πρωταγωνιστών του εθνικού διχασμού του 1916 Βενιζέλου και Κωνσταντίνου, με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Βενιζέλου (23 Αυγούστου 1864). Ένας σωστός, όμως, δημοσιογράφος πρέπει να κάνει και την κατάλληλη έρευνα. Να αναζητήσετε, λοιπόν, πληροφορίες από το διαδίκτυο μέσω της μηχανής αναζήτησης της Google και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητά των δύο ηγετών σε μια παράγραφο 120 περίπου λέξεων αναπτύσσοντάς τη με τη μέθοδο της σύγκρισης-αντίθεσης. Να εμπλουτίσετε το κείμενό σας με εικόνες και υπερδεσμούς.

       

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ – ΚΩΝ/ΝΟΥ

6)      Παρ’ ότι η ιστορία δε γράφεται με «αν», λαμβάνοντας υπόψη σας τις συνθήκες και τα δεδομένα της εποχής, αν ο Βενιζέλος αποτύγχανε να συγκροτήσει κυβέρνηση στη Θεσ/νίκη και έμενε στο περιθώριο, ενώ ο Κων/νος γινόταν κυρίαρχος της πολιτικής κατάστασης, πώς, κατά τη γνώμη σας και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, θα διαγράφονταν οι εξελίξεις στην Ελλάδα σε σχέση  με τη συμμετοχή της στον Α παγκόσμιο πόλεμο και τη μετέπειτα πορεία της χώρας; (80-100 λέξεις)

         

ΑΝ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΕ Ο ΚΩΝ/ΝΟΣ;

7)      Με βάση τις αποκτηθείσες από το μάθημα ιστορικές σας γνώσεις και αφού παρακολουθήσετε το απόσπασμα από την ταινία Ελευθέριος Βενιζέλος 1914-1918 Α Παγκόσμιος-Διχασμός να λύσετε το σταυρόλεξο που αναφέρετε στον Εθνικό διχασμό[7] Να αξιοποιήσετε τις δυνατότητες που σας παρέχει το Λογισμικό HotPotatoes που είναι εγκατεστημένο στους υπολογιστές σας και να δημιουργήσετε από μόνοι σας ένα ιστορικό σταυρόλεξο σε σχέση με τα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές της περιόδου που εξετάζουμε. Στη συνέχεια να το υποβάλετε  στις άλλες ομάδες για να το λύσουν.

8)      Οι διαφορετικές απόψεις του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου για το θέμα της συμμετοχής της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο θα διχάσει εκτός από την πολιτική ηγεσία και την ελληνική κοινωνία και θα οδηγήσει σε ανοιχτή σύγκρουση τις δύο αντίπαλες παρατάξεις. Παρακολουθείστε αρχικά το βίντεο για τον Εθνικό Διχασμό από την τηλεοπτική εκπομπή Μηχανή του χρόνου. Στη συνέχεια οργανώστε στη τάξη σας έναν αγώνα λόγου πάνω σ’ αυτό το θέμα. Η 1^η ομάδα (βενιζελικοί) θα υποστηρίξει τις θέσεις του Βενιζέλου, η 2^η (βασιλικοί) τις θέσεις του Κωνσταντίνου και η 3^η ομάδα (λαός) θα κρίνει το νικητή. Επιπρόσθετα, να βιντεοσκοπήσετε τον αγώνα λόγου και στη συνέχεια να αναρτήσετε το σχετικό βίντεο στο ιστολόγιο (blog) της τάξης. Μπορείτε να συμβουλευτείτε και το σχολικό βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ Γυμνασίου-Ακούω και μιλώ 3- για τους κανόνες του παιχνιδιού.

9)      Η κάθε ομάδα να παρουσιάσει συνοπτικά στην τάξη τα πορίσματα των εργασιών της με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσιάσεων PowerPoint. Για την ορθολογική χρήση του λογισμικού παρουσιάσεων μπορείτε να συμβουλευτείτε τις οδηγίες από τον ιστότοπο του Γ. Αποστολίδη στο διαδίκτυο.

10)  Να αναρτήσετε το σύνολο των απαντήσεων και εργασιών σας στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης σας. Στη συνέχεια, αξιοποιώντας και τη σχετική δυνατότητα «των σχολίων» που σας παρέχει το διαδικτυακό ιστολόγιο της τάξης να αξιολογήσετε συνοπτικά τόσο την εργασία της ομάδας σας όσο και των άλλων ομάδων.

Εναλλακτικά1: Αντί για ανάρτηση των εργασιών σας στην ψηφιακή κοινότητα της τάξης, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ηλεκτρονικό ιστορικό περιοδικό που το 1^ο τεύχος του θα είναι αφιερωμένο στον εθνικό διχασμό του 1916.

Εναλλακτικά2: Επισκεφτείτε τη σελίδα Slideshare.net και, αφού κάνετε πρώτα εγγραφή, μεταφορτώστε και μοιραστείτε τις παρουσιάσεις σας. Μπορείτε, επίσης, να κάνετε σχόλια στις παρουσιάσεις των άλλων ομάδων, αλλά και να αναρτήσετε την παρουσίαση της ομάδας σας σε κάποιο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (πχ. facebook).

                      5. Α. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

   Η αξιολόγηση αποτελεί κυρίως μέσο ανατροφοδότησης της διδασκαλίας. Πρέπει να στοχεύει στο να επιτρέψει στον εκπ/κό να ανιχνεύσει το βαθμό πρόσληψης εκ μέρους των μαθητών της ιστορικής γνώσης, προκειμένου να διαμορφώσει ανάλογα την τακτική του και να αναπροσαρμόσει αν χρειαστεί τις διδακτικές του ενέργειες. Η διαγνωστική και η αθροιστική αξιολόγηση ελέγχουν το γνωστικό, κυρίως επίπεδο των μαθητών και τον βαθμό επίτευξης των διδακτικών στόχων. Η διαμορφωτική αξιολόγηση, όμως, δεν μπορεί παρά να είναι διερευνητικού χαρακτήρα, πράγμα που σημαίνει ότι η μαθησιακή διαδικασία πρέπει περισσότερο να ενθαρρύνεται παρά να ελέγχεται.

   Στόχος των δραστηριοτήτων των Φύλλων Εργασίας του Σεναρίου είναι τόσο η ενεργητική μάθηση όσο και η διαπίστωση από τους μαθητές της ικανότητάς τους να αξιοποιούν τις γνώσεις τους για την επίλυση προβλημάτων λειτουργώντας μάλιστα ομαδοσυνεργατικά. Συνεπώς, και με την αξιολόγηση επιδιώκεται να διαπιστωθεί όχι μόνο τι γνωρίζει ο μαθητής αλλά και κατά πόσο μπορεί να χρησιμοποιεί τις γνώσεις που απόκτησε στην ερμηνεία φαινομένων και στη λύση προβλημάτων.

     5. Β. ΚΡΙΤΙΚΗ--ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

   Για την πραγματοποίηση του σεναρίου απαραίτητες προϋποθέσεις είναι ο καλός συντονισμός από τον διδάσκοντα, η καλή οργάνωση της τάξης, αλλά και η εξοικείωση μαθητών στις νέες τεχνολογίες και στα ανάλογα λογισμικά μέσα από προηγούμενες παρεμβάσεις του καθηγητή στην τάξη. Η σωστή διαχείριση του χρόνου αποτελεί πάντοτε ένα θέμα στην εφαρμογή των σεναρίων και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ενώ τα φύλλα εργασίας καλό είναι πάντοτε να δίνονται και σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή.

   Είναι δυνατό, ίσως και καλύτερο, τα φύλλα εργασίας να είναι περισσότερα και όχι μόνο ένα για κάθε ομάδα (με τον ίδιο, βέβαια, αριθμό δραστηριοτήτων), έτσι ώστε κάθε φύλλο να περιέχει τις δραστηριότητες μιας διδακτικής ώρας. Όπως, βέβαια, θα μπορούσε κάθε φύλλο εργασίας να περιέχει τις δραστηριότητες όχι μόνο αυτές που αφορούν στην κάθε ομάδα, αλλά και στο σύνολο των δραστηριοτήτων όλων των ομάδων, για να μπορεί ο κάθε μαθητής και η κάθε ομάδα να έχει την εποπτεία όλου του σεναρίου.

  Παράλληλα, η 1^η δραστηριότητα που είναι ατομική, θα ήταν καλύτερα να είναι κι αυτή ομαδική, παραμένοντας κοινή για όλες τις ομάδες.

   Θα μπορούσαν, επίσης, να τεθούν στους μαθητές και κάποιες άλλες δραστηριότητες, όπως είναι οι παρακάτω:

   1) Αφού μετατρέψετε τα Φύλλα Εργασίας σας σε μορφή Pdf, να δημιουργήσετε ένα ψηφιακό βιβλιαράκι (flipbook) κάνοντας πλοήγηση στο flipsnack ή στο issuu και να το αναρτήσετε στο blog που διαθέτω στο διαδίκτυο για το ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

    2) Ο εθνικός διχασμός του 1916 αλλά και οι διχασμοί που ακολούθησαν (δικτατορία Μεταξά 1936-1940, εμφύλιος πόλεμος 1946-1949, δικτατορία συνταγματαρχών 1967-1964) επηρέασαν και σε ποιο βαθμό τη σημερινή πολιτική πραγματικότητα στη χώρα μας; Κατά πόσο έχεις επηρεαστεί ο/η ίδιος/α ιδεολογικά;

                           3) Είστε αρχισυντάκτης σε εφημερίδα της εποχής του εθνικού διχασμού

                                και βιώνετε τα δραματικά γεγονότα. Καλείστε, λοιπόν, να βρείτε  

                                ΤΙΤΛΟ και ΥΠΟΤΙΤΛΟ για την εφημερίδα σας και συγκεκριμένα:            

Η 1^η ομάδα (Βενιζελικοί): Για την ημέρα της 2^ης παραίτησης της κυβέρνησης Βενιζέλου

Η 2^η ομάδα (Βασιλικοί) :Για την ημέρα συγκρότησης κυβέρνησης Βενιζέλου στη Θες/νίκη

Η 3^η ομάδα (λαός) : Για την ημέρα της επιστροφής του Βενιζέλου στην Αθήνα μετά την εκδίωξη του βασιλιά Κων/νου.

Πριν δώσετε τις απαντήσεις σας συμβουλευτείτε τους παρακάτω συνδέσμους:

-Ψηφιακή συλλογή εφημερίδων από την ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (πχ. τίτλος εφημερίδας «Εμπρός» 15-8-1916)

-Εξώφυλλο ηλεκτρονικής έκδοσης εφημερίδας «Ελευθεροτυπία»

- Έκφραση Έκθεση Β Λυκείου (από το ψηφιακό σχολείο) «Ο τίτλος της είδησης»

   4) Η κάθε ομάδα να παρουσιάσει στην τάξη και να αξιολογήσει (βαθμολογία στην κλίμακα 1-5) την ιστοσελίδα που της αντιστοιχεί. Θα σας βοηθήσουν και τα παρακάτω ενδεικτικά κριτήρια:

- ονομασία ιστοσελίδας

- δημιουργός ιστοσελίδας και πρόθεσή του

- χρόνος δημιουργίας ιστοσελίδας και ενημέρωση-ανανέωσή της

- αποδέκτες της (ειδικό κοινό ή όλοι)

- εγκυρότητα-αξιοπιστία περιεχομένου της

- ευκολία πρόσβασης

- εμφάνιση ιστοσελίδας – πλοήγηση

1^η ομάδα: Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

2^η ομάδα: Ιστορικός κόμβος του ΙΜΕ (Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού)

3^η ομάδα: Σαν Σήμερα

Καλό θα ήταν όλες οι δραστηριότητες να γίνουν στο Wiki ή στο drive της Google, αφού πρώτα προηγηθεί η σχετική προεργασία με τη δημιουργία των ψηφιακών ομάδων, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα οι μαθητές να συνεργάζονται καλύτερα στην εκπόνηση των εργασιών τους

   Τέλος, μια άλλη εκδοχή του σεναρίου, που δεν αλλοιώνει τους βασικούς στόχους του παρόντος, θα ήταν η δημιουργία από τους μαθητές ενός ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ– ΑΦΙΕΡΩΜΑ στον ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΧΑΣΜΟ, όπου κάθε ομάδα θα καλούνταν να παίξει το ρόλο του συντάκτη-δημοσιογράφου ερευνώντας το θέμα από μια διαφορετική οπτική, με το ίδιο, όμως, περίπου περιεχόμενο.

---

[1] Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

[2] Το διάγραμμά σας να περιέχει εικόνες, βίντεο, σημειώσεις και υπερδεσμούς

[3] Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και τη δυνατότητα προβολής παρουσίασης (Presentation) που παρέχει το πρόγραμμα Inspiration, για να κάνετε ακόμη πιο ενδιαφέρουσα την παρουσίασή σας  

[4] Στον επεξεργαστή κειμένου (word)

[5] Συμπληρώστε το χρονολόγιό  σας χρησιμοποιώντας ενεργούς υπερδεσμούς που θα παραπέμπουν σε επιπλέον πληροφορίες, καθώς επίσης και σε αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό και ντοκουμέντα 

[6] Για να μπείτε στο κλίμα της εποχής θα σας βοηθήσει και το σπάνιο αυτό βίντεο-ντοκουμέντο με εικόνες της Θεσσαλονίκης της περιόδου 1915-1917

[7] Το σταυρόλεξο να λυθεί από κάθε μέλος της ομάδας ξεχωριστά. Το σταυρόλεξο, μαζί με άλλα βρίσκεται στο blog μου για την ΙΣΤΟΡΙΑ